Tepeli Patka (Aythya fuligula)

Üstte erkek ve altta dişi

Tepeli Patka (Aythya fuligula), bir milyona yakın popülasyona sahip, küçük bir dalıcı ördek türüdür.

Görünüşü

Erişkin erkek, yan kısımlarındaki beyazlıklar ve mavi-gri gagası haricinde tamamen siyah renktedir. Başında, yaygın adına neden olan belirgin bir püskülü vardır. Erişkin dişi ise soluk yan kısımları ile birlikte kahverengi renktedir ve diğer dalıcı ördeklerle kolaylıkla karıştırılabilir.

Tepeli Patka, Afrika-Avrasya Göçmen Sukuşları Korunması Sözleşmesinin (AEWA) uygulandığı türlerden biridir.

Dağılımı

Avrasya’nın ılıman ve kuzey kesimleri boyunca geniş bir dağılım gösterir. Zaman zaman da kış aylarında hem ABD hem Kanada kıyılarında görülür. Çakıl çıkartma nedeniyle artan açık su olanağı ve tatlı su midyelerinin yaygınlığı ile eski dağılımının genişlediğine inanılmaktadır. Dağılım gösterdiği alanlar dâhilinde göçebe bir kuştur ve kış aylarında açık sularda büyük sürüler oluştururlar.

Habitatı

Üreme habitatı, yuvasını gizleyebildiği yoğun bir bitki örtüsü barındıran bataklık ve göl civarlarıdır. Ayrıca lagünlerde, deniz kıyılarında ve kuytu havuzlarda da bulunur.

Beslenmesi

Ağırlıklı olarak dalarak ama zaman zaman yüzeyde baş aşağı pozisyonda kalarak beslenir. Yumuşakçaları, sucul böcekleri ve bazı bitkisel besinleri yer.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Tufted duck
Çevirmenin notu: Patka, Anatidae falmayasının Netta ve Aythya cinslerinden bazı kuş türlerinin ortak adıdır.

Yeşil Mantella (Mantella viridis)

Yeşil Mantella (Mantella viridis), Mantellidae familyasına mensup bir kurbağa türüdür. Madagaskar’a özgüdür. Doğal habitatları subtropikal veya tropikal kurak ormanlar, nehirler, aralıklı akarsular ve yoğun bozuluma uğramış eski ormanlardır. Habitat kaybı nedeniyle tehlike altındadır.

Görünüşü

Küçük bir kurbağadır. Erkekler 22 ila 25 mm. ve dişiler 25 ila 30 mm. uzunluğa ulaşır. Vivaryumlarda bakılmak üzere ticareti yaygın olarak yapılır. Bazı bireylerin renklenmesinde daha çok sarı bulunur. Yüzü siyahtır ve üst dudağının etrafında beyaz bir şerit yer alır. Alt kısmı da mavi beneklerle birlikte siyah renktedir. Dişiler, erkeklere göre daha iri yapılıdır ve daha kare burna sahiptirler. Habitat kaybı ve ev hayvanı ticareti için aşırı şekilde toplanması nedenleriyle türü kritik tehlike altındadır.

Habitatı

Yeşil Mantella, Madagaskar’ın kuzeyinde sınırlı bir bölge dâhilinde yaşar ve 50 ila 300 m. rakımlı kurak ormanlarda görülür.

Beslenmesi

Karıncalar ve meyve sinekleri gibi küçük böcekleri avlar. Ayrıca yumuşak meyveleri de tüketir. Birçok kurbağa gibi suya ihtiyaç duyar ama ağzıyla su içmez. Geçirgen derisi, suyu emme özelliğine sahiptir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Green mantella

Porto Riko Çobanaldatanı (Antrostomus noctitherus)

Porto Riko Çobanaldatanı (Antrostomus noctitherus), Porto Riko’nun güney batısında sınırlı alanlardaki kurak maki ormanlarında bulunan çok nadir bir kuş türüdür.

Mağaralarda bulunan kemiklerinden ve 1888 yılında yakalanan tek bir birey üzerinden tanımlanmıştır. Türünün tükenmiş olduğu ve yakalanan kuşun son birey olduğu düşünülmüştü. Ancak 1961 yılında hâlâ var olduğu keşfedildi; gizemli yapısı ve habitatının araştırılmamış olması nedenleriyle daha öncesinde gözden kaçmıştı.

Günümüzdeki popülasyonunun 1.400 ila 2.000 erişkin bireyden oluştuğu tahmin edilmektedir ve habitatı bozuluma uğramadığı ve istilacı avcılar -firavunfareleri, sıçanlar ve kediler- kontrol altında tutulduğu müddetçe sayılarında azalma olmaması beklenmektedir. ‘Türü tükenme tehlikesi altında’ kategorisinde yer almaktadır çünkü özel habitatı, bozuluma uğramış ve uygun olmayan alanlarla bölünmüştür ve dolayısıyla popülasyonu oldukça dağınık durumdadır.

Yaşadığı alanlar koruma altındadır ve yerel bitki türlerinin yeniden ekimiyle bu alanların birbiriyle bağlantılı hâle getirilmesi amaçlanmıştır. Ancak Guayanilla yakınındaki rüzgâr santrali, Tükenme Tehlikesi Altındaki Türler Yasası’ndan muafiyet elde etmiştir ve rüzgâr türbinlerine çarpma sonucu gerçekleşen ölümlerin türün popülasyonunda %5’e varan ölçüde azalmaya neden olduğu iddia edilmiştir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Puerto Rican nightjar

Balon Kurbağa (Glyphoglossus molossus)

Balon Kurbağa (Glyphoglossus molossus) Microhylidae familyasına mensup bir kurbağa türüdür. Ayrıca Kör Başlı Kazıcı Kurbağa olarak da bilinir. Glyphoglossus cinsindeki tek türdür.

Dağılımı ve Habitatı

Kamboçya, Laos, Myanmar, Tayland ve Vietnam’da bulunur. Doğal habitatları subtropikal veya tropikal kurak ormanlar, subtropikal veya tropikal nemli ve düşük rakımlı ormanlar, nemli savanalar, aralıklı tatlı su bataklıkları, kırsal bahçeler ve yoğun şekilde bozuluma uğratılmış eski ormanlardır.

Üreme Biyolojisi

Bu iri yapılı kazıcı kurbağa, sucul yumurtalar bırakan kurbağalarla aynı üreme yöntemini izler. Havuzlar ve su birikintileri gibi kısa süreli su kaynaklarında büyük çaplı bir üreme faaliyeti gerçekleşir. Kurbağalar, pigmentlenmiş yumurta katmanları oluşturmak için çoklu çiftleşme pozisyonları alır. Her bir çiftleşmede, yaklaşık altışar saniye süren partiler süresince suya yumurta grupları salınır. Her bir grupta 200 ila 300 yumurta bulunur. Yumurtalardan çıkan iribaşlar, su kolonlarında asılı maddeleri filtreleyerek beslenir.

Durumu

Habitat kaybı ve yiyecek olarak toplanması nedenleriyle tehdit altındadır.

Yiyecek Olarak Tüketilmesi

Bazı bölgelerde bu kurbağa, üreme dönemi boyunca yiyecek olarak tüketilmek üzere doğadan çokça toplanır.

Tayland’da çok popüler bir yiyecek ve geleneksel bir lezzettir. Yerel olarak Ueng pak khuat veya Ueng phao isimleriyle bilinir. Ancak aşırı avlanmaya bağlı olarak ülkenin birçok yerinde popülasyonunda ciddi azalmalar olmuştur. Günümüzde bu kurbağaların üretilip doğal habitatlarına salınmasını amaçlayan projeler yürütülmektedir. Üretimi ilk olarak Haziran 2011’de Lamphun ilinin Mae Tha bölgesinde gerçekleştirilmiştir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Glyphoglossus molossus

Kalın Gagalı Kuzgun (Corvus crassirostris)

Kalın Gagalı Kuzgun (Corvus crassirostris), Afrika Boynuzu’nda (Somali Yarımadası) yaşayan bir kuştur. Bayağı Kuzgun, Kahverengi Boyunlu Kuzgun ve Beyaz Boyunlu Kuzgun ile birlikte, iri kuzgun türlerinden biridir. Avustralya Kuzgunu, Orman Kuzgunu, Küçük Kuzgun, Yelpaze Kuyruklu Kuzgun ve Chihuahua Kuzgunu ise küçük kuzgun türleridir. Kalın Gagalı Kuzgun, 65 cm. uzunluğa ve ortalama 1,5 kg. ağırlığa ulaşır. Yanlamasına basık olan çok büyük bir gagası vardır ve bu, kuşa ayırt edici bir görünüm verir şekilde profilden oldukça kavisli bir gagadır. Gaga siyah renklidir ve beyaz uçludur.

Kafasındaki, boğazındaki ve boynundaki tüyler çok kısadır ve boğazındaki ve göğsünün üst kısmındaki tüylerde yağlı kahverengi parlaklık bulunur. Geriye kalan kısımları ise, ensesindeki beyazlık haricinde, parlak siyah renktedir.

Dağılımı

Dağılımı ve Habitatı

Eritre, Somali ve Etiyopya’da dağılım gösterir. 1.500 ila 3.400 m. yükseklikteki dağlarda ve yüksek platolarda yaşar.

Beslenmesi

Hepçildir ve tırtıllar, hayvan dışkılarında oluşan böcek larvaları, leşler, et parçaları ve insan yiyecekleri ile beslenir. Tahılları yediği de görülmüştür. Dışkılarda yiyecek ararken, dışkıyı karıştırmak ve larvaları ortaya çıkarmak için tırpanlama hareketi yapar.

Yuvalaması

Yuvasını uçurumlardaki ağaçlar üzerine dal parçalarıyla kurar. Yuvada üç ila beş adet yumurta yapar.

Sesi

Sert geniz gaklaması, düşük hırıltılı gaklama, “raven-raven” ve zaman zaman da “dink, dink, dink” gibi sesler çıkarır. Kargagillerin tüm üyeleri gibi Kalın Gagalı Kuzgunun da ses taklit etme özelliği vardır ancak bu davranış doğada nadiren görülür, daha çok esaret altındaki kuzgunlarda kayıt altına alınmıştır.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Thick-billed raven
İlgili makale: Kuzgunun Kültürel Tasvirleri

Berberi Yer Sincabı (Atlantoxerus getulus)

Berberi Yer Sincabı (Atlantoxerus getulus), Sciuridae familyasına mensup bir kemirgen türüdür. Atlantoxerus cinsindeki tek türdür. Batı Sahra, Cezayir ve Fas’a özgüdür ve sonradan Kanarya Adaları’na salınmıştır. Doğal habitatları subtropikal ve tropikal kurak makilikler, ılıman çayırlar ve kayalık alanlardır ve buralarda koloniler hâlinde çukurlar kazarak yaşarlar. İlk defa 1758 yılında Linnaeus tarafından tanımlanmıştır.

Görünüşü

Berberi Yer Sincabı 16 ila 22 cm. vücut uzunluğuna sahip, küçük bir türdür ve kuyruk uzunluğu da bu kadardır. 350 gr. ağırlığa ulaşabilir ve kısa tüyleri vardır. Genel rengi grimsi kahverengi veya kırmızımsı kahverengidir ve her iki tarafından uzanan beyaz çizgileri vardır ve bazen omurgası boyunca uzanan bir çizgisi daha bulunur. Karın bölgesi soluk gridir ve kuyruğunda uzunlamasına siyah ve gri şeritler yer alır.

Kuzeybatı Afrika'daki Dağılımı

Dağılımı

Atlas Dağları’nın denize dönük kesimi boyunca Batı Sahra, Fas ve Cezayir’de Berberi Kıyısı’nda dağılım gösterir ve 1965 yılında Kanarya Adaları’ndan olan Fuerteventura Adası’na da salınmıştır. Afrika’da Sahra’nın kuzeyinde yaşayan tek sincap türüdür. Kurak kayalık arazilerde yaşar ve yaklaşık 4.000 metreye kadar olan dağlık bölgelerde bulunur.

Biyolojisi

Koloni kuran bir hayvandır ve çukurlarda aile grupları hâlinde yaşarlar. Suya erişebileceği noktalarda bulunma ihtiyacındadır ama sulak arazilerde yaşamaz. Beslenmek için sabah ve akşam saatlerinde dışarı çıkma eğilimi gösterir ve gündüz sıcağında çukurunda dinlenir. Bitkisel besinleri tüketir ve menüsünün temel kısmını Argan Ağacının (Argania spinosa) meyveleri ve tohumları oluşturur. Eğer birey sayısı artarsa ve yiyecek kıt hâle gelirse, göç edebilir. Dişiler yılda iki defa dörde varan sayıda yavru dünyaya getirir.

Durumu

Berberi Yer Sincabı popülasyonunun sabit olduğu düşünülmektedir ve 2.000 metre yüksekliğe kadar yaygındır ama daha yüksek rakımlarda yer yer görülürler. Ayrıca dağılım gösterdiği bölgenin doğu ucunda sayıları daha azdır. IUCN Kırmızı Listesi’nde ‘Asgari Endişe’ kategorisinde listelenmektedir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Barbary ground squirrel

Sepet Mantarı (Ileodictyon cibarium)

Sepet Mantarı veya Beyaz Sepet Mantarı (Ileodictyon cibarium) Phallaceae familyasına mensup saprobik bir türdür. Yeni Zelanda’ya özgü bir mantardır. Aralıklı veya kafesli dallara sahip yuvarlak ya da oval bir topa benzer. Genç mantarlar yenilebilirken, erişkinler kötü kokuludur ve dış yüzeyleri spor içeren sümüksü bir tabaka ile kaplı olur.

Görünüşü

Volvanın açılmasından önce mantar, yumurta şeklindedir ve rengi beyaz veya grimsidir. Açılmanın ardından, beyazımsı sepet yapısına ulaşır.

Habitatı

Bu mantar; ağaç döküntülerinde, çimenlik alanlarda, bahçelerde ve işlenmiş topraklarda tek başına veya küme hâlinde yetişir.

Yenilebilirliği

Genç volva yenilebilirdir ama pek lezzetli olmaz.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Ileodictyon cibarium

Parson Bukalemunu (Calumma parsonii)

Parson Bukalemunu (Calumma parsonii) Madagaskar’ın doğusu ve kuzeyindeki nemli bakir ormanların izole kesimlerine özgü olan, iri bir bukalemun türüdür. CITES'in (Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) II. kategorisinde yer almaktadır. Madagaskar’da yaşayan birçok bukalemun türünde olduğu üzere, ülke dışına çıkarılması yasa dışıdır.

Görünüşü

Dünyadaki en iri bukalemunlar arasındadır. Erkekler, iki siğilli boynuz oluşturur şekilde gözlerinin üzerinden burnuna uzanan çıkıntılara sahiptir. Tanımlı iki alt türü vardır: Daha yaygın olan Calumma p. parsonii, 68 cm. uzunluğa ulaşabilir ve bu alt türde sırt çıkıntısı yoktur. Calumma p. cristifer ise 47 cm. uzunluğunda olur ve sırtında küçük bir çıkıntıya sahiptir. Aday alt türler de dâhil olmak üzere, dağılım gösterdiği bölgede birkaç renk varyetesi mevcuttur ama ideal biçimlerin veya farklı alt türlerin olup olmadığı belirsizdir. “Turuncu gözlere” ve “beyaz dudaklara” sahip erkekler, görece küçüktür ve genel olarak yeşil veya turkuvaz renktedirler ama sarı veya turuncu göz kapaklarına sahiptirler. “Sarı dudaklara” sahip erkekler daha iri yapılıdır ve genel olarak yeşil veya turkuvaz renktedirler ama ağızlarında sarı kenarlar bulunur. “Sarı dev” erkekler oldukça büyüktür ve genel vücut rengi sarımsıdır. “Yeşil dev” erkekler ise genel olarak yeşil renktedir. C. p. cristifer erkekleri de yeşil veya turkuvazdır. Her iki alt türün dişileri, erkeklere göre daha küçük yapılıdır ve genel olarak yeşilimsi, sarımsı veya kahverengimsi olurlar.

Üremesi

Madagaskar'daki Dağılımı

Esaret altında dişiler her defasında elliyi bulan sayılarda yumurta yapar; yumurtaların çatlaması iki seneyi bulabilir. Dişinin üreme döngüsü, sadece iki yılda bir yumurtlamaya olanak verir. Yumurtadan yeni çıkan yavrular, kendilerini yeraltındaki yuvadan çıkarabilecek şekilde bağımsız hareket edebilir. Yuva kazılır, yumurtalar dizilir ve yuva kapatılır; dişinin görevi burada sona erer. Erkekler ise yavru bakımıyla ilgili herhangi bir katkıda bulunmaz.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Parson's chameleon